Veluwe & Twente

Lijnvoering Intercity's Twente

 

De lijnvoering van Intercity's tussen de Randstad en Deventer/Enschede wordt gewijzigd. Op dit moment is de 'hoofdas' van NS in dit gebied de Intercityverbinding Den Haag C/Schiphol - Enschede. Plan 9 kiest voor een Intercity Amsterdam C - Berlijn/Enschede als hoofdas. Dit zorgt voor de volgende uitwerking:  

  • 0,5x/u IC Berlijn: Amsterdam C - Hengelo - Berlin Ostbahnhof
  • 1,5x/u IC 15: Amsterdam C - Hengelo - Enschede
  • 1x/u IC 16: Schiphol - Amersfoort (- Deventer, in de spits)
  • 1x/u IC 17: Den Haag C - Deventer (- Enschede, doordeweeks overdag)

Eenmaal per twee uur rijdt IC Berlijn in de plaats van de Intercity Amsterdam C - Enschede, waardoor Enschede niet rechtstreeks wordt bediend. De Blauwnet-Intercity Zwolle - Enschede biedt op die momenten een korte aansluiting in Hengelo: de extra reistijd tussen de Randstad en Enschede bedraagt slechts 5 minuten.

 

Op dit moment staat IC Berlijn (in het pad van IC 15) nog 7 minuten stil in Deventer omdat de Intercity Zwolle - Roosendaal prioriteit krijgt op het gezamenlijke traject Deventer - Snippeling aansluiting. Dit wordt gewijzigd: de Intercity Amsterdam C - Berlijn/Enschede zal 1 minuut stilstaan in zowel Apeldoorn als Deventer, en kan zo eerder vertrekken/later aankomen dan de Intercity Zwolle - Roosendaal, die standaard een stop van 1 minuut in Zutphen krijgt. Hiermee krijgt IC Berlijn 7 minuten tijdwinst.

Door deze uitwerking kan de Intercity Amsterdam C - Enschede kort keren (6 minuten) in Enschede. Een nadeel is dat de mogelijkheid tot aftrappen/bijplaatsen in Deventer vervalt door de korte stop daar, maar omdat de huidige Intercity Amsterdam C - Deventer toch al over het geheel genomen met minder capaciteit rijdt dan de huidige Intercity Den Haag C/Schiphol - Deventer, zal dit niet leiden tot veel luchtvervoer ten oosten van Deventer.

Door de integratie van IC Berlijn in de 'hoofdas' en de korte kering van Intercity's in Enschede, wordt materieel vrijgespeeld. Dit wordt gebruikt om het treinenaanbod naast de 'hoofdas' te versterken en beter af te stemmen op de vervoersvraag. Op dit moment rijdt ten oosten van Deventer naast de 'hoofdas' enkel een tweeuurlijkse IC Berlijn; dit wordt een uurlijkse Intercity van/naar Den Haag C, maar alleen doordeweeks overdag. Zo rijden er meer treinen in drukkere periodes (doordeweeks overdag) en minder in de rustigere periodes ('s avonds en in het weekend). Deze afstemming van de frequentie van Intercity's op de vervoersvraag vergroot de zitplaatskans in de drukkere periodes en verkleint de kans op luchtvervoer tijdens de rustigere periodes, zonder dat er extra dient te worden afgetrapt/bijgeplaatst - eerder integendeel.

Tussen Amersfoort en Deventer wordt het aanbod naast de 'hoofdas' standaard één Intercity per uur (van/naar Den Haag C). Ook 's avonds en in het weekend, waar dit nu enkel de tweeuurlijkse IC Berlijn is, wordt het aanbod dus uitgebreid naar één 'extra' trein per uur.

 

Qua lijnvoering is een voordeel van deze opzet dat Twente de gewenste vaste verbinding met de hoofdstad (terug)krijgt. Ook krijgen reizigers tussen Rotterdam en Apeldoorn/Deventer/Twente in veel gevallen een overstap minder en/of een kortere reistijd, dankzij een voordeliger aansluiting te Amersfoort.

Nadelig is het wegvallen van de verbinding tussen Den Haag/Gouda/Utrecht en Twente 's avonds en in het weekend. Reizigers van/naar Den Haag moeten dan extra overstappen en zijn 's avonds een kwartier langer onderweg;  reizigers van/naar Gouda/Utrecht moeten 's avonds en in het weekend altijd (kort) overstappen in Amersfoort.

Daarnaast vervalt de rechtstreekse trein tussen Schiphol/Amsterdam Zuid/Duivendrecht en Apeldoorn/Deventer/Twente (met uitzondering van Apeldoorn en Deventer in de spits). Doordeweeks overdag moet men altijd overstappen; daarbuiten moet men overstappen en ontstaat een extra reistijd van een klein kwartier.

Indien gewenst kan NS besluiten om de Haagse Intercity in te korten tot Amersfoort (Deventer in de spits) en de Schipholse Intercity in die plaats te verlengen tot Deventer (Enschede doordeweeks overdag). Gezien de belangrijke overstapfunctie van Utrecht C is in Plan 9 echter uitgegaan van een groter belang van de Haagse Intercity voor Apeldoorn, Deventer en Twente.

 

 

Amersfoort

 

In Amersfoort ontstaat een standaard korte aansluiting (8 minuten) tussen de Sprinter richting Baarn/Weesp en de Intercity richting Enschede. Daar staat tegenover dat de standaardaansluiting tussen de Sprinter richting Den Dolder/Bilthoven en de Intercity richting Enschede een 'achterlicht' wordt (29 minuten), met als uitzonderingen de Intercity's Den Haag C - Deventer (doordeweeks overdag tot Enschede) en Schiphol - Deventer (in de spits) waarbij deze aansluiting slechts 15 minuten bedraagt.

Aansluitingen tussen Intercity's in Amersfoort worden over het algemeen met 1 minuut verruimd. Buiten de spits keert de Intercity Schiphol - Amersfoort langs het middenperron en krijgen reizigers van/naar Schothorst een overstap van 4 minuten die niet cross-platform is.

 

 

Apeldoorn

 

In Apeldoorn gaan treinen in alle richtingen standaard beter aansluiten op de stoptrein Apeldoorn - Zutphen. De overstaptijd tussen Amersfoort/Deventer en Zutphen wordt standaard 6 resp. 7 minuten op hetzelfde perron; de overstaptijd tussen de Sprinter richting Deventer en de stoptrein richting Zutphen wordt 10 minuten (was 25).

De Sprinter Apeldoorn - Almelo wordt met een kwartier verschoven om aan te blijven sluiten op de Intercity's van de 'hoofdas'. Hierdoor moeten op het hele en halve uur zowel Intercity's in twee richtingen, als een kerende Sprinter en een kerende stoptrein in Apeldoorn zijn. Om dit mogelijk te maken, wordt de spoorindeling gewijzigd.

  • De Intercity's stoppen op spoor 3 (richting Amersfoort) en 4 (richting Deventer).
  • De Sprinter keert (in 8 minuten) op spoor 1.
  • De stoptrein uit Zutphen komt aan op spoor 3, rijdt leeg door naar het opstelspoor aan de westzijde van het station, keert daar en rijdt (na passage van de Intercity) naar spoor 4 voor vertrek richting Zutphen.

 

 

Deventer

 

Ook in Deventer wordt de spoorindeling gewijzigd.

spoor serie richting
4

IC 17

IC 36

Den Haag C (doordeweeks overdag)

Zwolle

3

IC Berlijn

IC 15

IC 16

IC 17

SP 70

Amsterdam C + Berlin Ostbahnhof

Amsterdam C + Enschede

Schiphol (spits)

Den Haag C (avond en weekend)

Apeldoorn + Almelo

1

IC 17

IC 36

Enschede (doordeweeks overdag)

Roosendaal

Kerende Intercity's van/naar Den Haag C/Schiphol keren dus op spoor 3.

 

Aansluitingen

De aansluiting tussen de Intercity van/naar Zwolle en de Sprinter van/naar Almelo wordt een kwartier verkort, de aansluiting van deze Intercity met de Sprinter van/naar Apeldoorn wordt een kwartier verlengd.

De aansluiting tussen de Intercity van/naar Amersfoort en de Intercity van/naar Zwolle wordt standaard kort (5 minuten), waarmee de trein een nog serieuzere concurrent kan worden voor de bus op de lijn Apeldoorn - Zwolle.

In veel gevallen wordt de aansluiting tussen de Intercity van/naar Roosendaal en de Intercity van/naar Enschede een kwartier langer.

 

 

Sprinter Apeldoorn - Almelo (- Enschede)

 

De Sprinter Apeldoorn - Almelo rijdt in de spits maar éénmaal per uur door naar Enschede. In het andere halfuur zit hier de Intercity Den Haag C - Enschede in de weg, waarop kort aansluiting wordt geboden in Almelo. Ter compensatie stopt deze Intercity ook in Enschede Kennispark, waardoor dit station doordeweeks overdag sneller wordt verbonden met Deventer, Apeldoorn, Amersfoort en de Randstad. Nadeel van deze oplossing is uiteraard dat Almelo De Riet en Borne in de spits één trein per uur kwijtraken.

In de dienstregeling 2018 wordt 's avonds en in het weekend deze Sprinter uitgedund naar een uursdienst, met lange keringen in zowel Apeldoorn als Almelo. In Plan 9 wordt aan beide zijden kort gekeerd, wat één materieelcompositie uitspaart. Deze compositie kan worden ingezet om langer een halfuursdienst te blijven rijden.

 

 

Intercity Zwolle - Enschede

 

De Blauwnet-Intercity Zwolle - Enschede gaat in de knoop Zwolle aansluiten op Sprinters en stoptreinen. Om deze reden, en om conflicten bij de kruisingen op de enkelsporige Sallandlijn te voorkomen, zal deze niet stoppen in Heino en Raalte, maar wel in Nijverdal en Wierden.

 

 

Hengelo

 

De Regionalbahn Hengelo - Bielefeld van Eurobahn staat nu 5 of 6 minuten stil in Bad Bentheim voor de spanningswissel. Als het technisch mogelijk is om deze stop terug te brengen naar 3 minuten, kan doordeweeks overdag in Hengelo een korte aansluiting worden geboden tussen de Intercity van/naar Den Haag C en de Regionalbahn van/naar Bielefeld. Deze verbeterde aansluiting richting Randstad zal de reizigersaantallen van de Regionalbahn ten goede komen, en biedt daarnaast van/naar Bad Bentheim, Rheine en Osnabrück een redelijk alternatief voor IC Berlijn, mocht die komen te vervallen.

 

In Hengelo ontstaat een standaard lange aansluiting (26 minuten) tussen de Intercity van/naar Amsterdam C en de stoptreinen van/naar Oldenzaal en Enschede. Doordeweeks overdag blijft er wel éénmaal per uur een korte aansluiting (10 minuten) tussen de Intercity van/naar Den Haag C en de genoemde stoptreinen.

 

 

Enschede

 

In Enschede gaat de Intercity van/naar Amsterdam C kort (7 minuten) aansluiten op de stoptrein richting Gronau. Nu is deze overstap (Amersfoort - Gronau) nog 20 minuten. Ook dit zal grensoverschrijdend vervoer op de middellange afstand per trein aantrekkelijker maken.

 

 

IC Berlijn

 

 

Door de genoemde wijzigingen wordt IC Berlijn in totaal 8 à 9 minuten sneller in Nederland. Plan 9 wil deze trend doorpakken: uit een globaal onderzoekje is geconcludeerd dat in Duitsland slechts enkele kleine verschuivingen nodig zijn om deze versnelling door te trekken, en circa 10 minuten tijdwinst tussen Amsterdam en Berlijn op te leveren.

 

Met name in de zomermaanden heeft IC Berlijn vaak te 'kampen' met zodanig grote reizigersaantallen dat binnenlandse reizigers niet meer meekunnen. In de adviesaanvraag dienstregeling 2019 heeft NS voorgesteld om hiervoor een extra IC 15 als voor-/natrein te laten rijden, en IC Berlijn één of meerdere stations te laten overslaan. In Plan 9 is dit niet mogelijk zonder in conflict te komen met andere treinen bij Hilversum, Amersfoort, Apeldoorn of Hengelo. Het uitbuigen van deze treinen is redelijk gezien nagenoeg onmogelijk.

Als alternatief stelt Plan 9 voor om in drukke periodes drie losse Nederlandse of Duitse rijtuigen toe te voegen op het traject Amsterdam - Bad Bentheim. Deze rijtuigen worden dan in Bad Bentheim, samen met de Nederlandse loc, afgerangeerd. Dit vereist echter wel meer rangeerbewegingen op het emplacement van Bad Bentheim, waarbij het waarschijnlijk nodig (of tenminste handig) zal zijn om daar een tweede Nederlandse loc neer te zetten. Gezien het grote wagenpark van locomotieven in de serie 1700 zou dit theoretisch geen probleem moeten vormen, maar mocht dit wagenpark te maken krijgen met grootschalige storingen, dan vormt zich wel een probleem.

De 'nucleaire optie' in dit capaciteitsprobleem is om bij de drukste treinparen de IC Berlijn in te korten tot Bad Bentheim - Berlin Ostbahnhof. Op het traject Amsterdam C - Bad Bentheim rijdt dan een aparte Intercity met Nederlands materieel, dat meer capaciteit kan bieden. Omdat deze optie een extra overstap betekent voor (vaak goed bepakte) doorgaande reizigers, beveelt Plan 9 dit niet aan.